Stedendriehoek online magazine wordt geladen

Dit magazine is het best te bekijken in Internet explorer 9 of hoger, Firefox, Safari of Chrome

Edities

  • Stedendriehoek
    Nummer 1
  • Stedendriehoek
    Nummer 2
  • Stedendriehoek
    Nummer 3
  • Stedendriehoek
    Nummer 4
  • Stedendriehoek
    Nummer 5
  • Stedendriehoek
    Nummer 6
  • Stedendriehoek
    Nummer 7
  • Stedendriehoek
    Nummer 8
  • Stedendriehoek
    Nummer 9
  • Stedendriehoek
    Nummer 10
  • Stedendriehoek
    Nummer 11
  • Stedendriehoek
    Nummer 12
TweedE JAARGANG NR. 1 april 2015

> Stedendriehoek? Van onbewust naar bewust Cleantech!

Cleantech Agenda!

Duurzaam bed voor Auping

Innovatieve woon- en werkvormen

Eo Wijers: jury

Tafel Energie maakt vaart

Nieuw: Cleantech 1000

Een half jaar Cleantech Center

Kijkje bij de Technicampus

Tafelnieuws: Gezond bewegen

    Van onbewust naar bewust Cleantech

    De Stedendriehoek gaat voor Cleantech. Dat doet Harry Webers - ‘Cleantecher’ van het eerste uur - deugd. Met Cleantech als gemeenschappelijke groene draad, kan de regio haar DNA prominenter profileren. En dat komt de economie ten goede.

    Van onbewust naar bewust Cleantech

    Leve cleantech! Harry Webers staat helemaal achter de keuze voor dit onderscheidende thema voor de Stedendriehoek. Focussen op producten en diensten die bijdragen aan een schonere aarde kan de regionale economie zeker vooruit helpen, denkt de voorzitter van Stichting Cleantech Tomorrow.

    Als locatie voor een gesprek over cleantech koos Webers de 126-jarige beddenproducent Koninklijke Auping, in thuisstad Deventer. Niet voor niets. “Hoe overleef je als bedrijf? Auping is een prachtig voorbeeld voor hoe een bedrijf duurzaam kan voortbestaan. Door lean te produceren in de nieuwe fabriek in Deventer lukt dat prima.”

    Niet alleen is verspilling elimineren goed voor kostenreductie en dus concurrentiekracht, duurzaam is het ook. Als dat geen cleantech voorbeeld is… Extra leuk ook, dat de studenten die de Holland Cleantech Battle 2015 wonnen tijdens het congres Cleantech Tomorrow afgelopen februari, juist voor datzelfde Koninklijke Auping een duurzaam bed ontwierpen.

    Cleantech antwoord op zoektocht naar identiteit

    Dat de regio Stedendriehoek een jarenlange zoektocht achter de rug heeft naar haar identiteit, is geen geheim. Niet vreemd, onderstreept Webers, want historisch gezien is de Stedendriehoek geen eenheid. Binnen de Wet Gemeenschappelijke Regelingen werken de gemeenten in de regio natuurlijk samen, maar een ‘natuurlijke’ streek zoals bijvoorbeeld de Achterhoek, is de Stedendriehoek niet.

    “Identiteit, dat bedenk je niet, dat bén je.” Juist daarom valt cleantech als thema zo goed bij bedrijfsleven, onderwijs en overheden, denkt Webers. Niet alleen sluit het helemaal aan bij de wereldwijde focus op duurzaamheid, het past ook uitermate goed bij wie ‘we’ in de regio zijn. “Cleantech is onderdeel van ons DNA.”

    Het antwoord op hoe dat komt, ligt besloten in ons verleden. "Om te ontdekken wie je bent, moet je kijken naar waar je vandaan komt”, is de stellige overtuiging van Webers. “Historisch besef helpt om duidelijk te krijgen wat je eigen kracht is.”

    Leren van het verleden

    Ziedaar de link met het verhaal van De Nieuwe Hanze, waarmee Harry Webers de afgelopen tijd al veel podia beklom. De periode van vierhonderd jaar waarin meer dan tweehonderd steden actief waren in het Hanzeverbond dat tot de 17e eeuw duurde, was in feite een kringloop van goederen en dus een circulaire economie avant la lettre, betoogt Webers.

    Toen de macht van steden afnam, ten koste van staten die opkwamen, kwam een einde aan de Hanze. Maar niet aan de Hanzewaarden. “Verbondenheid en samenwerking, durf en lef, ondernemerschap en burgerzin en gemeenschapszin. Deze waarden zijn nog steeds actueel.”

    Lees meer …

    Bekijk hier de kaart van De Nieuwe Hanze – Smart Cities, Smart Factories met parallellen tussen de Hanzesteden en de Nieuwe Hanze.

    Resultaten uit het (Hanze)verleden zijn een garantie voor de toekomst, is de boodschap van Webers. Natuurlijk: niet één op één. En zijn Nieuwe Hanze is inderdaad deels een metaforisch verhaal. Maar wie de parallellen zoekt, vindt ze zeker. Het Hanzeverbond bijvoorbeeld, vertalen wij nu in ‘verbinding tussen de vier O’s (overheden, onderwijs, onderzoek en ondernemers). De confederatie van samenwerkende stadstaten van toen is anno nu de regio. En waren ‘zorg’, ‘onderwijs’ en ‘religie’ belangrijke pijlers van de middeleeuwse steden, tegenwoordig spreken we over modern Noaberschap, human capital en spiritualiteit als het sociale cement van onze samenleving.

    Met de Hanzewaarden als basis is cleantech hét verbindende thema dat kan helpen om in de regio smart cities en smart factories te realiseren, om zo het succes van de vroegere Hanze te herhalen. Cleantech is bovendien het antwoord op uitdagingen op het gebied van demografie (verstedelijking, vergrijzing en krimp), economie (concurrentiepositie bedrijven) en milieu (groeiende wereldbevolking, dreigend tekort aan hulpbronnen, voedsel, energie).

    De Nieuwe Hanze

    In zijn Ambitiedocument De Nieuwe Hanze: Smart Cities Smart Factories zet Harry Webers uiteen hoe de Hanzementaliteit inspiratie kan zijn voor een nieuw economisch perspectief voor Oost-Nederland.

    Lees hier het volledige document of luister naar Harry Webers.

    Cleantech = continuïteit

    “Cleantech kan zorgen voor nieuwe bedrijvigheid en ook voor vergroening en verduurzaming. En dat hebben we nodig, willen we net als eeuweling Koninklijke Auping continuïteit waarborgen”, vindt Webers. De circulaire economie met duurzame productieprocessen, economische stedensamenwerking en sociale innovatie moeten centraal staan. “Ik zie cleantech breed”, vult Webers aan. “Ook ambachtelijkheid, de duurzame inzetbaarheid van medewerkers en sociale innovatie horen erbij, net als verbinding met maatschappelijke organisaties, bijvoorbeeld.”

    De regio moet vooral niet te regionaal denken, vindt de voorzitter van Cleantech Tomorrow. “De gehele IJsselvallei kan Cleantech Regio zijn. We moeten onze blik bovendien meer richting het oosten richten. Duitsland en het achterland: dat is onze kansrijke handelsmarkt.” Deze grotere regio kan de concurrentie met groeiende economieën in China, India en Brazilië dan beter aan.

    Succesfactoren?

    Wat zijn volgens Webers succesfactoren voor de Cleantech Regio? Leiderschap is belangrijk, net als de wil van alle partijen om daadwerkelijk te investeren in de regio. “En met leiderschap bedoel ik dan: zorgen dat er echt iets voor elkaar komt, zoals een energieneutrale Stedendriehoek in 2030.”

    Met de intensieve samenwerking tussen de ‘O’s’ zijn we goed op weg. Maar, waarschuwt Webers: “De steden moeten elkaar ook wat gunnen. Geen onderlinge concurrentie dus, maar net als in de Hanze: jij het laken, ik het zout.” Wat dat betreft is regie op alle ontwikkelingen nodig, zonder innovatiekracht en ondernemerschap in te perken of cleantech “te institutionaliseren”.

    “Blijf niet praten, maar ga doen”, is de oproep aan alle partijen in de regio. “En doe dat lean en circulair.”

    Harry Webers in vogelvlucht

    Harry Webers grossiert in visitekaartjes. Hij is senior adviseur bij Witteveen+Bos, na er jarenlang algemeen directeur te zijn geweest. Naast zijn voorzitterschap van Stichting Cleantech Tomorrow, is Webers ook voorzitter van KiEMT. Deze stichting van samenwerkende ondernemers, overheden, onderzoeks- en onderwijsinstellingen stimuleert kennis en innovatie in energie- en milieutechnologie in Overijssel en Gelderland.

    Webers is verder oud-voorzitter van de Deventer Kring van Werkgevers en heeft nog steeds veel contacten in het regionale bedrijfsleven. Verder is hij onder meer actief in toezicht- en bestuursfuncties in onderwijs en cultuur.

    “Als je zelf veel kansen hebt gekregen, vind ik dat je ook iets kunt terugdoen voor de samenleving. Maatschappelijk corvee noem ik dat. Geen opgave, ik krijg er ook veel voor terug. Nieuwe ideeën, ervaringen: mono-denken wordt plus-denken: education permanente.”

    Interessante links:

    Dagelijks Bestuur(d)

    Wij zijn Cleantech Regio Stedendriehoek!

    Miranda Veenbergen

    In deze speciale editie over de Cleantech Regio Stedendriehoek laten we een aantal mooie voorbeelden van cleantech zien. Harry Webers, ‘Cleantecher’ van het eerste uur,  legt in het openingsartikel ‘Stedendriehoek? Cleantech!’ met verve uit wat cleantech is voor onze regio. We zijn al lang cleantech, alleen groeit nu ook het bewustzijn daarover: cleantech hoort bij onze identiteit, zit in ons DNA.

    Toen ik in 2010 regiosecretaris werd, zijn we met partners vanuit bedrijfsleven, onderwijs en onderzoek met elkaar aan de slag gegaan om de regio opnieuw uit te vinden, ‘Re-inventing the Stedendriehoek’.

    Dat traject resulteerde in een nieuwe visie waarbij het vestigingsklimaat van de regio centraal staat met daarbij de focus op bereikbaarheid, leefomgeving, innovatie en sociaal kapitaal. Parallel zijn we met de partners het gesprek aangegaan over de rolverdelingen: De tendens is dat de overheid zich steeds meer terugtrekt en zich op haar kerntaken richt, terwijl er tegelijkertijd een beroep wordt gedaan op de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van andere partijen. In de regio hadden we al een nauwe samenwerking met onze partners, en in 2012 is dit geborgd in de Strategische Board Stedendriehoek. Hierin zit een vertegenwoordiging van partners van de 4 O’s overheid, ondernemers, onderwijs en onderzoek. De Wgr Stedendriehoek (de samenwerking van de zeven gemeenten) richt zich met name op de thema’s bereikbaarheid en leefomgeving, en de Board op innovatie en sociaal kapitaal. De huidige samenwerkingsstructuur blijkt een krachtig instrument te zijn om tot daden te komen.

    Door het werken met de zogeheten Tafels -tijdelijke werkgroepen waarin publieke en private partners samen een project oppakken- zijn al goede resultaten bereikt, zie ook verderop in het magazine. 

    Een belangrijke succesfactor van de genoemde resultaten is dat wij een sterk georganiseerd samenwerkingsverband zijn, met korte lijntjes, bestuurlijk commitment en loyaliteit. Juist in onze nieuwe rol van samenwerken met partners in de regio is het belangrijk om als Wgr-overheid een sterke samenwerkingspartner te blijven en hierin verder door te ontwikkelen. 

    Ik stop in mijn functie als regiosecretaris, en hoop op mijn manier een steentje te hebben bijgedragen aan deze mooie Cleantech Regio Stedendriehoek. Het waren dynamische jaren waarbij het bestuur van de regio met het nodige lef oude structuren heeft losgelaten en nieuwe paden is ingeslagen. Eigenlijk onnodig om te noemen: samenwerken en vertrouwen zijn ook belangrijke succesfactoren. Dat geldt natuurlijk voor de regiogemeenten onderling en voor onze regiopartners. Daarop voortbouwend: om mijn functie goed  te kunnen uitoefenen, kon ik niet zonder het fantastische team van het Bureau Stedendriehoek. Samen gaan voor de goede zaak, dat maakt elk resultaat beter!

     

    Miranda Veenbergen
    Secretaris regio Stedendriehoek

    Gewonnen!

    Anouk de Groot en Lonneke Stikkelorum maakten deel uit van het vijfkoppige studententeam dat de Cleantech Battle 2015 won. Een terugblik: hoe een levensloopbestendig bed werd bedacht voor Auping.

    Cleantechbattle

    Met z’n vijven bedachten ze een levensloopbestendig bed voor Koninklijke Auping in Deventer. Niet alleen wonnen de studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en Aventus er de Cleantech Battle mee, de beddenfabrikant gaat daadwerkelijk aan de slag met een aantal van hun ideeën. En hebben ze een stageplaats nodig voor hun studie? De deuren van Auping staan wagenwijd open voor de winnaars.

    “Een leuke uitdaging”, dacht Anouk de Groot, toen zij hoorde over de Cleantech Battle. De tweedejaars student chemisch analist sloot zich aan bij vier hbo-studenten en brainstormde mee over de opdracht: ontwerp een levensloopbestendig bed. Floris Halbertsma bracht kennis in over Industrieel productontwerp, Bjorn Janssen, Jasper de Winkel en Lonneke Stikkelorum studeren Embedded system engineering. Ieder dacht vanuit eigen expertise mee over een duurzame slaapoplossing.

    Modulair bed

    Het winnende idee is een bed dat bestaat uit modules en dat je naar gelang je leeftijd en situatie kunt aanpassen of uitbreiden. Je start als single met een eenpersoonsbed, kunt dit uitbreiden tot tweepersoons en er kunnen zelfs verhogingspootjes onder als het bed verhoogd moet worden voor een zwangere. Heb je als veertiger meer geld te besteden, dan kun je het bed aankleden met allerlei luxe en ben je op leeftijd, dan kan er een papegaai aangemaakt worden waaraan je je kunt optrekken. Zo bedachten de studenten een bed dat een levenlang meekan en dus duurzaam is.

    Multidisciplinair aan de slag

    “Leuk om te zien hoe andere studenten een probleem aanpakken en aan de slag gaan”, blikt Anouk terug op het creatieproces. Haar ervaring: door de verschillende studies en achtergronden van de studenten, kom je samen tot vernieuwende ideeën. “We zijn ook gaan kijken bij Auping in de productie. Dat vond ik echt interessant: ze produceren op aanvraag van de klant en hebben nauwelijks voorraad.”

    Lonneke studeert in het hbo – “zeg maar een combinatie van informatica en elektrotechniek” – en zit in het eerste jaar. Tijdens een projectweek kon ze meedoen aan de Cleantech Battle. “Je kon speeddaten met bedrijven en mocht daarna je voorkeuropdracht aangeven”, vertelt Lonneke. “Het bed bedenken leek mij de leukste: lekker concreet.” Ook op Lonneke maakte het bedrijfsbezoek aan Auping indruk. “Toen dacht ik wel even: jullie bestaan al ruim honderd jaar, wat moeten wij dan nog bedenken?”

    Niettemin leidde de brainstorm toch tot een goed idee dat ook werd uitgevoerd in een prototype. “Wij zijn gewend om projectmatig te werken op school en die werkwijze hebben we hier ook toegepast”, vertelt Lonneke. En voor de studenten het wisten stonden ze op het podium in Orpheus op tijdens Cleantech Tomorrow hun idee te presenteren. “Spannend maar heel leuk.”

    Anouk, Bjorn, Jasper, Floris en Lonneke op het podium tijdens Cleantech Tomorrow in Apeldoorn.

    Prijs: windmolenpark bezoeken

    Met de winst op zak is het nu wachten op het gewonnen uitje naar het windmolenpark in Egmond aan Zee, waar je normaal gesproken niet binnenkomt als bezoeker. Ook presenteerden de studenten hun winnende idee al aan de werknemers van Auping. En die stage? “Auping doet steeds meer met elektro, dus wie weet”, besluit Lonneke. Dat ligt voor Anouk gezien haar studie minder voor de hand, maar zij is er vast van overtuigd om volgend jaar weer mee te doen met de Cleantech Battle. “Ontzettend leuk was het!”

    Lees meer …

    De Cleantech Battle is een initiatief van het Cleantech Center in Zutphen. Dat brengt bedrijfsleven/instellingen en onderwijs bij elkaar. Studenten van universiteit, hbo en mbo gaan samen aan de slag met een opdracht van een bedrijf en leveren een concreet product of uitgewerkt idee op. Eens per jaar is de Cleantech Battle met de finale op het congres Cleantech Tomorrow. Er zijn door het jaar heen ook Cleantech Challenges met eenzelfde opzet, zonder wedstrijdelement. Interesse? Martin Snijder van de Werkgroep Onderwijs geeft graag meer informatie, m.snijder@cleantechcenter.nl.

    Interessante links:

    Cleantech Agenda
     
     
     
     
     
     

    Samen naar een schone toekomst

    Aan de slag! De Cleantech Agenda voor de Stedendriehoek is klaar en ademt daadkracht. In deze Driehoeksverhouding een samenvatting in vogelvlucht.

    Van onbewust naar bewust Cleantech

    Bedrijven, kennisinstellingen en overheden kozen samen voor cleantech. Door de regio te profileren als Cleantech Regio kiezen zij duidelijk positie en brengen focus aan. Cleantech is speerpunt voor innovatie en economische ontwikkeling. De Cleantech Regio Stedendriehoek wil excelleren in het ontwikkelen van nieuwe cleantech business en het breed toepassen van cleantech in economische sectoren, huishoudens en bedrijfsvoering. Hoe? Dat staat in de Cleantech Agenda die net klaar is.

    Meer lezen over cleantech in cijfers? Lees dan het artikel Stedendriehoek Index!

    Lees meer …

    Cleantech Definitie

    Cleantech is een brede verzamelnaam voor producten en diensten die bijdragen aan een schonere aarde. De Cleantech Agenda hanteert de volgende definitie:

    “Cleantech is elke dienstverlening, product, productiemethode, techniek of activiteit en initiatief dat de operationele prestatie, productiviteit of efficiency verbetert, terwijl de kosten, de input, het verbruik van grondstoffen, het energieverbruik, afval en milieubelasting verminderen.”

    Ambitie

    De Cleantech Agenda moet bijdragen aan drie maatschappelijke effecten die bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden samen willen realiseren:

    1. 4000 nieuwe cleantech banen (en navenante groei van omzet)
    2. 200.000 ton besparing op CO2-uitstoot (= -10%)
    3. 20.000 ton minder huishoudelijk restafval per jaar (= -33%)

    Acht thema’s met projecten

    De Cleantech Agenda kent acht thema’s:

    - Smart industry

    - Duurzaam bouwen

    - Milieu- en geodiensten

    - Water, schoon en beheerst

    - Energietransitie

    - Slimme mobiliteit

    - Houdbare landbouw

    - Hergebruik van grondstoffen 

    In de Cleantech Agenda staan nu 25 businesscases verspreid over bovenstaande acht thema’s. Dit zijn de projecten waarmee wordt gestart. Er komen steeds nieuwe initiatieven bij. Ook kan het zijn dat projecten samengevoegd worden in een cluster. Hoe dan ook: bewoners en bedrijven gaan aan kop. Het kan goed zijn dat hun initiatieven leiden tot nieuwe gebiedsontwikkeling of hergebruik van bestaande/verouderde gebouwen of terreinen.

    Voorbeelden

    Hoe zien die businesscases er nu uit? Een paar voorbeelden.

    Het thema Smart Industry richt zich op productieproces- en productinnovatie door het verbruik van grondstoffen, energie, afval en milieubelasting te verminderen. Dat kan zijn: lean produceren (verspilling tegengaan) en circulair produceren. Daar richten de businesscases zich dan ook op: slimme fabrieken, slimme verpakkingen en lean produceren in het midden- en kleinbedrijf.

    Andere voorbeelden: gebruik van biomaterialen in de bouw en vermindering van transport (duurzaam bouwen), de waterneutrale woning, kunstmest halen uit afvalwater en Duurzaam Water Eerbeek: zuivering afvalwater papierindustrie (water, schoon en beheerst). Zo zijn bij elk thema initiatieven en projecten in kaart gebracht.

    Ondersteunende programma’s

    Ondersteunende projecten en programma’s ondersteunen cleantech initiatieven op de volgende gebieden:

    - Profilering en acquisitie
    - Lobby
    - Ondersteuning businessdevelopment en energietransitie
    - Human capital
    - Onderzoek

    De verschillende Tafels van de Strategische Board Stedendriehoek zijn platforms voor afstemming, overleg en ondersteuning voor alle projecten en programma’s. Stedendriehoek Innoveert, Stichting KiEMT, Food Valley, Kennispark Twente, Oost NV en andere organisaties kunnen Cleantech ontwikkeling ook ondersteunen.

    Hoe businessdevelopment, innovatie, promotie en acquisitie en energietransitie het beste gecoördineerd en geregisseerd kunnen worden, wordt nu uitgewerkt onder de titel Cleantech Regio Development. Rond de zomer meer nieuws hierover.

    ‘Human capital’ wordt verder uitgewerkt met de regio Noord-Veluwe.

    Geld voor cleantech

    Overheden en bedrijven investeerden afgelopen jaar al 30 miljoen euro in de ontwikkeling van cleantech. In 2020 moet dat 100 miljoen euro worden. Focus op de Cleantech Thema’s is daarvoor nodig en ook wordt gedacht aan het opzetten van een Cleantech Fonds. Ook dit wordt nader uitgewerkt.

    Download hier de Cleantech Agenda!

    Cleantech Regio ook prominent op de Omgevingsagenda

    Cleantech Regio ook prominent op de Omgevingsagenda

    De Omgevingsagenda voor Stedelijk netwerk Stedendriehoek focust op de ontwikkeling van de Cleantech Regio. Doel is om van onbewust naar bewust Cleantech Regio te gaan. Daarmee ondersteunt de Omgevingsagenda Cleantech Regio Stedendriehoek.

    De Omgevingsagenda is het gezamenlijke resultaat van provincie Gelderland, gemeenten, bedrijfsleven en onderwijs. Gedeputeerde Staten van Gelderland, het bestuur van de Strategische Board Stedendriehoek en de colleges uit de zeven Stedendriehoekgemeenten spraken zich allemaal positief uit over de agenda.

    In de Omgevingsagenda staat een aantal ambities benoemd:

    - de regio is energieneutraal in 2030
    - investeren in binnensteden en dorpskernen om het vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven te versterken
    - een schoon mobiliteitssysteem realiseren
    - inzetten op innovatie
    - aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt verbeteren
    - van onbewust Cleantech Regio naar bewust Cleantech Regio

    In de agenda is een aantal vliegwielprojecten benoemd:

    - ontwikkeling van Cleantech Development: gezamenlijke coördinatie en programmering van Cleantech initiatieven
    - energietransitie bottom up realiseren: de Tafel Energie gaat de transitie versnellen
    - toekomstbestendige binnensteden en kernen (de aanpak van leegstand vastgoed en herontwikkelingslocaties, openbare ruimte en bereikbaarheid)
    - Cleantech Icoon A1: de A1 zone ontwikkelen tot icoon van duurzaamheid (opwekken duurzame energie, schone technologie, duurzaam watergebruik, versterking landschap en recreatief toeristische waarde)

    In de agenda staan ook twee onderzoeksprojecten benoemd:

    - naar een duurzaam gezonde arbeidsmarkt (onderzoeksproject om de projectmatige samenwerking na het Akkoord van Beekbergen om te bouwen tot een structurele samenwerking tussen onderwijs en arbeidsmarkt)
    - naar een school en duurzaam mobiliteitssysteem (onderzoeksproject: dragen huidige initiatieven voldoende bij aan doelstellingen of is een vliegproject nodig?)

    Lees hier meer over de Omgevingsagenda Stedendriehoek.

    Lees meer …

    In de Omgevingsagenda staat een aantal ambities benoemd:

    - de regio is energieneutraal in 2030
    - investeren in binnensteden en dorpskernen om het vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven te versterken
    - een schoon mobiliteitssysteem realiseren
    - inzetten op innovatie
    - aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt verbeteren
    - van onbewust Cleantech Regio naar bewust Cleantech Regio

    In de agenda is een aantal vliegwielprojecten benoemd:

    - ontwikkeling van Cleantech Development: gezamenlijke coördinatie en programmering van Cleantech initiatieven
    - energietransitie bottom up realiseren: de Tafel Energie gaat de transitie versnellen
    - toekomstbestendige binnensteden en kernen (de aanpak van leegstand vastgoed en herontwikkelingslocaties, openbare ruimte en bereikbaarheid)
    - Cleantech Icoon A1: de A1 zone ontwikkelen tot icoon van duurzaamheid (opwekken duurzame energie, schone technologie, duurzaam watergebruik, versterking landschap en recreatief toeristische waarde)

    In de agenda staan ook twee onderzoeksprojecten benoemd:

    - naar een duurzaam gezonde arbeidsmarkt (onderzoeksproject om de projectmatige samenwerking na het Akkoord van Beekbergen om te bouwen tot een structurele samenwerking tussen onderwijs en arbeidsmarkt)
    - naar een school en duurzaam mobiliteitssysteem (onderzoeksproject: dragen huidige initiatieven voldoende bij aan doelstellingen of is een vliegproject nodig?)

    Lees hier meer over de Omgevingsagenda Stedendriehoek.

    Interessante links:

    Jury Eo Wijers-prijsvraag bijna aan de slag

    Allebei zijn zij jurylid van de Eo Wijers-prijsvraag, die ruimtelijke ideeën moet opleveren voor de energietransitie waarvoor de regio Stedendriehoek staat: studente Robin Wientjes en gedeputeerde Bert Boerman. Eind maart is hun taak begonnen: dat was de deadline voor het indienen van de inzendingen voor de prijsvraag.

    Deelnemers aan de Eo Wijers-prijsvraag maakten uitgebreid kennis met bewoners, ondernemers en bestuurders van de Stedendriehoek tijdens de twee Transitiemarkten in december 2014 en januari 2015. Vervolgens gingen zij aan de slag. Laat maar komen, die ideeën voor een energieneutrale stedelijke regio, vinden juryleden Robin Wientjes en Bert Boerman.

    Waarom ‘ja’ zeggen tegen het verzoek om deel te nemen aan de Eo Wijers-jury? “Ik word altijd geïnspireerd door creatieve ideeën die een antwoord kunnen zijn op vragen van de toekomst”, antwoordt gedeputeerde Bert Boerman. En als ‘Ruimte’ dan een belangrijk onderdeel is van het portefeuille is de interesse snel gewekt. “Genieten en leren van de ideeën, daar verheug ik me op.”

    Studente Robin Wientjes (Hogeschool Saxion)

    Voor studente Milieukunde Robin Wientjes kwam de uitnodiging via haar Saxion-academie. “Met vier studenten moesten we een motivatiebrief schrijven”, vertelt ze. “Door mijn eerdere onderzoek voor de regio (zie artikel Tafel Wonen in dit e-zine, red.) was ik al geïnteresseerd in leegstand en hergebruik. Duurzame gebiedsontwikkeling heeft zeker mijn speciale belangstelling: hoe kunnen we dingen slim combineren en echt innoveren? Ik ben heel benieuwd waar de deelnemers mee komen.”

    Meer over Robin Wientjes...

    Robin Wientjes studeert momenteel af bij Hogeschool Saxion. De studente Milieukunde brengt via een toekomstvisie in kaart hoe de Westas (Amsterdam) kan zorgen voor een circulaire economie, op ruimtelijk niveau of binnen de gebiedsontwikkeling. Robin deed eerder voor de Tafel Wonen van regio Stedendriehoek onderzoek naar leegstaande gebouwen en de mogelijkheden voor hergebruik of herontwikkeling. Volg Robin op Twitter.

    Gedeputeerde Bert Boerman (ChristenUnie)

    Bert Boerman is niet alleen benieuwd naar het innovatiegehalte van de inzendingen, maar ook naar de uitvoeringshaalbaarheid. “De ruimtelijke opgaven zijn interessant, maar de economische ook.”

    Meer over Bert Boerman...

    Bert Boerman (ChristenUnie) is gedeputeerde van provincie Overijssel met de portefeuille Ruimte, Water en Jeugdzorg. Hij is betrokken bij thema’s als Ruimtelijke ontwikkeling, Water, Grondzaken, Sociale infrastructuur, Handhaving, Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht en coördinatie Stedendriehoek. Volg Bert op Twitter.

    Dat duurzaam denken en doen geen ‘keuze’ meer is, maar noodzaak, daarover zijn de twee juryleden het roerend eens. Robin: “We leven nu toch in wat je misschien wel een soort wegwerpmaatschappij kunt noemen. De belangrijke vragen zijn hoe we met de technieken van nu en straks betere manieren vinden om onze samenleving ook voor toekomstige generaties goed achter te laten. Een transitie in denken en doen dus.”

    En ‘landt’ dat verhaal dan bij bewoners en ondernemers in de regio? Zeker, merkt Boerman. Vooral als je duidelijk maakt dat ook de kleine beetjes helpen. De thermostaat een graadje lager, samen een auto delen: samen kunnen al die ‘kleine’ zaken wel effect hebben. Hetzelfde geldt voor de inzet van duurzame energiebronnen: met alleen ‘zon’ of ‘wind’ zullen we de energieneutraliteitsdoelstelling niet halen. Met één oplossing zijn we er niet, het zal allemáál moeten.

    Wat zeker ook helpt voor bewustwording rondom duurzaamheid: voorbeelden voor het voetlicht brengen. “De Eo Wijers-prijsvraag is wat dat een betreft prima manier om de Cleantech Regio op de kaart te zetten”, denkt de gedeputeerde. “Hopelijk is de regio straks een voorbeeld voor de rest van Nederland”, vindt ook Robin Wientjes. “De Stedendriehoek als inspiratietuin”, besluit Boerman.

    Interessante links:

    Ontwikkelagenda

    Duurzaam? Al heel gewoon in de Technicampus

    Demi Rupnik (18) is eerstejaars Elektrotechniek. Hij werkt vier dagen per week bij Koetsier – “die doet zo’n beetje alles op installatie- en elektrogebied” – in Wesepe. Eén dag per twee weken krijgt hij praktijkles in de Technicampus in Deventer. 

    En: neemt ‘duurzaamheid’ een belangrijke plaats in, in de lessen? “Eigenlijk is dat al heel gewoon in het werk”, vindt Demi. “Ketels die we plaatsen zijn steeds zuiniger, een warmtepomp en zonnepanelen zijn niets nieuws en alle verlichting is LED. In de opdrachten die we krijgen op school gaat het ook vaak over duurzaamheid en energiebesparing.”

    De Technicampus ging in 2014 officieel open, met onder meer steun vanuit de provincie Overijssel. Het is het opleidings- en innovatiecentrum in de Stedendriehoek voor de bouw, installatietechniek, metaal en ondergrondse infratechniek. Binnenkort komt hier wellicht ook de procesindustrie bij, met steun vanuit de Ontwikkelagenda. Je vindt er moderne werkplaatsen waar praktijkopleiders van de participerende opleidingsbedrijven jongeren begeleiden. Aventus verzorgt er de theorielessen.

    “Met de komst van de Technicampus kreeg techniek veel meer een gezicht”, merkt Maarten Berkhout, locatieleider van Opleidingsbedrijf InstalletieWerk, één van de participanten in het gebouw en ‘opleider’ van Demi. Herkenbaarheid is belangrijk. Wil je voldoende jongeren interesseren voor de techniek, dan moet je blijvend aan de weg timmeren, weet Berkhout wel zeker.

    “We doen bijvoorbeeld mee met de jaarlijkse Week van de Techniek van Platform Techniek Stedendriehoek. Tijdens de open dag in die week komen basisschoolleerlingen hier kijken en gaan ook iets maken. Voor je het weet zijn vaders dan met buizen in de weer, zo’n open huis nodigt uit. Met het vmbo hopen we samen binnenkort het Techniekplein op te zetten om vmbo’ers bij ons opnieuw breed kennis te laten maken met de Technicampus.”

    “De Technicampus investeert in samenwerking met de regio door mee te werken aan innovatieprojecten”, vertelt Technicampusdirecteur Jan Jansen. “Zo staat hier nu een schoffelmachine met dieselmotor die onze studenten gaan ombouwen en elektrisch aangedreven maken. Een samenwerkingsproject met Cleantech Center in Zutphen voor een biologische tuinder.” We nodigen bedrijven uit bij ons hun laagdrempelige innovatieopdrachten uit te besteden. Maar we kijken ook hoe wij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen opleiden door omscholing, herscholing of bijscholing.”
    Ontwikkelagenda Overijssel

    Provincie Overijssel, de Stedendriehoek en de gemeente Deventer werken samen aan een onderscheidend profiel voor Deventer. Daarvoor is de Ontwikkelagenda (in 2012 vastgesteld) leidend, die ook aanhaakt bij de economische visie van Deventer.

    Inzet van de Ontwikkelagenda: een hoogwaardige en bereikbare netwerkstad, met een onderscheidend profiel en een aantrekkelijk vestigingsklimaat als motor voor wonen, werken en leven. In het werkprogramma dat bij de agenda hoort, staan concrete acties en plannen voor drie gebieden: Stad aan de IJssel, De Voorstad en het Waardevast Werklandschap (onder meer het A1 bedrijvenpark en andere bedrijventerreinen). De Technicampus met verbreding naar de procestechnologie is één van de projecten die steun kregen vanuit de Ontwikkelagenda.

    Regioresultaten

    Resultaten Tafel Woonkwaliteit gepubliceerd

    Overheid en bedrijfsleven werken veel nauwer samen en ontwikkelden een nieuwe methode om vraag en aanbod woonmilieus beter te laten aansluiten. Dat zijn twee grote winstpunten van de Tafel Woonkwaliteit. Het Dagelijks Bestuur van de Stedendriehoek ontving op 9 april de publicatie ‘Tafel Woonkwaliteit Geeft inzicht in vraag en aanbod in de Stedendriehoek: naar een kwalitatieve woningbouwprogrammering’.

    Dankzij de privaat-publieke samenwerking in de Tafel Woonkwaliteit is veel resultaat geboekt. Het opgevelerde sturingsinstrument is een hulpmiddel om per gemeente inzichtelijk te krijgen in hoeverre het aanbod van woningbouwplannen aansluit bij de (modelmatige berekende) vraag. Gemeentelijke overheden en andere betrokken partijen in de regionale woningmarkt van de Stedendriehoek kunnen hier hun voordeel mee doen. 

    De publicatie en het werken met een Tafel vormen een opmaat naar een verdere intensivering van de samenwerking aan een gezamenlijk doel: een aantrekkelijk woonklimaat in de Stedendriehoek.

    Lees hier meer over de publicatie.

    Resultaten Slim Reizen 2014

    In 2014 heeft Slim Reizen Stedendriehoek mooie resultaten geboekt. Een greep:

     

    • 9000 spitsmijdingen door de fietsactie Slim Schakelen
    • 2100 werknemers van 153 werkgevers kochten een e-fiets met korting en laten
      de auto vaker staan
    • 4 inspirerende werkgeversbijeenkomsten
    • 36 mobiliteitsscans waarna werkgevers Slim Reizen-tips kregen
    • een betere openbaar-vervoerverbinding tussen Apeldoorn-centrum en Apeldoorn Zuid
      dankzij Lijn 14 Apeldoorn Zuid businessline
    • alle informatie over stedelijke distributie staat nu op één plek: www.distributie-stedendriehoek.nl

    Regio krijgt betere, directere fietsverbindingen

    Onder het motto Stedendriehoek fietst verder maakten wethouders in de Stedendriehoek onlangs afspraken om betere, directere fietsverbindingen aan te leggen. Zo krijgt de regio een fietsruggengraat die de bereikbaarheid, economie en leefbaarheid vergroten. Wat willen de wethouders?
     

    • een snelfietsroute tussen Apeldoorn en Epe

    • een snelfietsroute langs de provinciale weg tussen Apeldoorn en Deventer

    • snelfietsroutes langs het kanaal of de provinciale weg Apeldoorn – Dieren en Deventer –Zutphen (nu in onderzoek)

    • onderzoek naar mogelijkheid aanleg fietsvoorzieningen aan/op de A1-IJsselbrug en de A50-brug (hier moeten fietsers ver omfietsen omdat de bruggen alleen toegankelijk zijn voor autoverkeer)

    Regio wint groene trui tijdens Dag van
    Verkeer & Mobiliteit 2014

    Verkeersregelkundige Nico van Beugen nam namens regio Stedendriehoek de symbolische groene trui in ontvangst tijdens de Dag van Verkeer & Mobiliteit 2014. Dit is een prijs voor de regio die het leveren van data als bron voor intelligente mobiliteit het beste op orde heeft. “Daar zijn wij natuurlijk trots op”, zegt Van Beugen.

    Dankzij Intelligente Transportsystemen (ITS) krijgen weggebruikers informatie om hun route te plannen, bijvoorbeeld via smartphone en matrixborden. De regio actualiseerde afgelopen jaar ITS-informatie en koppelde die aan informatie van andere regio’s. Zo kunnen weggebruikers snel en veilig van A naar B. De gemeente Deventer gaf bovendien gegevens van parkeergarages vrij, Apeldoorn volgt in 2015. Zo zie je als weggebruiker hoeveel parkeerplaatsen in garages vrij zijn, wat tarieven zijn en of er opladers zijn voor elektrische auto’s.

    Door betere samenwerking tussen verschillende wegbeheerders kan ook het verkeer op rijkswegen en provinciale wegen sneller doorstromen, bijvoorbeeld bij een file, evenement of ongeval.
    “Er zijn afspraken gemaakt over omleiden van verkeer en ook zijn alle verkeersmanagementsystemen gekoppeld waarmee wij verkeerslichten en matrixborden automatisch bedienen", meldt Van Beugen.

    Van Beugen: “In 2015 willen wij het wegverkeer beter begeleiden bij het kiezen van een afrit op de snelweg: wat is de beste route? Ook willen we helpen bij het vinden van een parkeerplaats. In Deventer is daarom een pilot gestart waarin we onderzoeken hoe je ook op straat kunt registreren waar parkeerplekken vrij zijn.”

    Lees meer over de Dag van Verkeer & Mobiliteit.

    Handig: Slim Reizen Kostencalculator

    Snel uitrekenen of je goedkoper naar je werk kunt reizen? Dat kan met de Slim Reizen Kostencalculator. Inmiddels stellen al verschillende werkgevers dit handige online hulpmiddel beschikbaar voor hun medewerkers. In een kwartiertje heb je op je scherm wat het kost om met de auto, het openbaar vervoer, de fiets of ander vervoermiddel naar je werk te gaan. Allerlei kosten zoals de autoverzekering of fiscale voordelen worden meegenomen.

    Ook interesse? Klik hier.

    Meer op de fiets!

    De fietsactie van Slim Reizen Stedendriehoek was een groot succes. Meer dan 2100 werknemers van 153 werkgevers deden mee en kochten een fiets. Dat levert de regio 9000 autoritten per week minder op, in de spits.

    Gezondheid, lagere kosten en gemak zijn de belangrijkste redenen om meer te fietsen, blijkt uit een enquête onder de werknemers. Ook werkgevers zijn blij met de actie. Zo deed Gelre ziekenhuis Apeldoorn mee. De parkeergarage voor personeel was tot voor kort overvol.

    “Daarom droegen wij de fietsactie actief uit naar onze medewerkers”, vertelt manager Hotel Marcel van Walraven. “Meer dan 230 medewerkers deden aan de fietsactie mee. Daardoor zijn er nu weer 100 parkeerplekken vrij. Als werkgever zijn we er bovendien blij mee dat medewerkers meer bewegen en dus gezonder zijn en minder verzuimen.”

    Lees meer over de resultaten van de fietsactie.

    Bussen sneller over de Arnhemseweg Apeldoorn

    In Apeldoorn rijden de bussen gemiddeld een minuut sneller van het station naar het zuiden van de stad en vice versa. Dat komt omdat de bussen eerder en langer ‘groen’ krijgen bij de verkeerslichten op de Arnhemseweg. Vooral in de spits is dit minuutje sneller van belang, omdat reizigers zekerder zijn van hun treinaansluiting. Omdat de bussen niet meer te laat op hun eindpunt aankomen, vertrekken de retourritten ook vaker op tijd.

    De aangepaste verkeersregelinstallaties aan de Arnhemseweg komen uit het nationale Beter Benutten programma, waaraan ook de regio Stedendriehoek deelneemt.

    Lees hier meer over alle maatregelen.

    Tafel Gezond Bewegen

    Een Cleantech Regio is een vitale regio

    ‘Duurzaam’ draait ook om vitaliteit. Jordi Doornebosch, Pelle Oosting en Sander Palm maken duidelijk dat de vitaliteit van werknemers in de regio ondersteunen, niet duur of ingewikkeld hoeft te zijn. Overheden en sportorganisaties hebben elkaar beter gevonden, in hun opmars naar een meer vitale regio.

    Eerst maar even de (landelijke) confronterende cijfers … Liefst 53 procent van de werkende medemens haalt de dertig minuten beweging per dag niet. Reden om vanuit allerlei programma’s en rijksregelingen ‘bewegen’ te stimuleren. Wil je medewerkers duurzaam (blijven) inzetten is die vitaliteit immers essentieel. Reden voor de (onlangs beëindigde) Tafel Gezond Bewegen om de afgelopen periode alle regionale initiatieven en aanpakken te delen. Zoals de Deventer werkwijze.

    Sander Palm

    In Deventer is Sander Palm van Sportbedrijf Deventer sportbuurtcoach voor het bedrijfsleven. Hij bemiddelt tussen vraag en aanbod en probeert werknemers letterlijk in beweging te krijgen. Zo deed hij recent een bewegingsscan onder medewerkers van een productiebedrijf en inventariseerde de wensen. Hardlopen moest het worden.

    “Een trainer van lokale Atletiekvereniging Daventria 1906 gaat veertien medewerkers in twaalf weken klaarstomen voor de IJselloop”, vertelt Sander. Simpel te organiseren en niet duur. En dat is de clou, want ‘tijd’ en ‘geld’ blijken de belangrijkste drempels voor werkgevers om hun werknemers te mobiliseren om in beweging te komen. Terwijl samen bewegen niet duur hoeft te zijn. Niet voor niets haken de sportverenigingen aan: hopelijk blijven werknemers bewegen of sporten.

    Agendasetting belangrijk

    Jordi Doornebosch: “Provincie Gelderland investeert vanuit het programma Gelderland Sport! ook in vitaliteit en maakt het mogelijk dat wij allerlei informatiebijeenkomsten organiseren voor organisaties en hun medewerkers. Die agendasetting is belangrijk.”

    Jordi Doornebosch

    Op een Gelders bedrijventerrein leidde zo’n informatiebijeenkomst tot een gezamenlijk initiatief: bedrijven organiseerden samen activiteiten zoals hardlooptrainingen en een beachvolleybaltoernooi en huurden een yogatrainer in.

    Pelle Oosting is beleidsmedewerker bij de gemeente Deventer. Met steun van rijkssubsidie benoemde Deventer Sander en een aantal andere sport- en combinatiefunctionarissen die zich richten op verschillende doelgroepen: van scholieren tot ouderen en dus ook werknemers.

    Pelle Oosting

    “We hebben eerst vooral ingezet op werknemers van Sallcon, Cambio en Circulus omdat onderzoek uitwees dat deze groepen weinig beweging kregen”, vertelt Pelle. Inmiddels is de doelgroep breder en wordt samengewerkt met onder meer de Deventer Kring van Werkgevers, MKB en een lokale zorgverzekeraar. “Vanuit het ‘bewegen’ vragen we in toenemende mate ook breder aandacht voor het belang van een gezonde leefstijl.”

    Bewegen: goed voor verzuimcijfers en interactie

    Wat het voor werkgevers interessant maakt: laat je werknemers meer bewegen, dan zie je dat terug in lagere ziekteverzuimcijfers. Maar er gebeurt nog iets anders, vult Jordi Doornebosch van de Gelderse Sport Federatie aan. “Beweeg of sport je samen met collega’s, dan gebeurt er iets op de werkvloer: beter contact, betere samenwerking, meer vitaliteit.” Dat alles opgeteld verklaart de rekensom: elke euro die je steekt in beweging verdien je drieënhalf keer terug omdat je investeert in preventie, weten Jordi, Sander en Pelle.

    Uit onderzoek van Saxion is bekend dat er best veel bewegingsaanbod is voor bedrijven en instellingen. Maar of dat bekend is …Daarom loopt nu een vervolgonderzoek: hoe breng je dat aanbod nu onder de aandacht van het bedrijfsleven? “Tijdens bijeenkomsten van de Tafel Gezond Bewegen konden we allerlei initiatieven en ideeën uitwisselen”, vertelt tafelsecretaris Jordi. “Dat blijven we ook zeker doen.”

    Lees meer …

    Tafel Gezond Bewegen stopt

    De Tafel Gezond Bewegen wilde organisaties in de regio die betrokken zijn bij de thema’s sport, vitale senioren en vitale werknemers meer met elkaar in contact brengen. Doel: uitwisseling en vooral ook kijken of er leemtes zaten in het sport- en beweegaanbod in de regio. Voormalig secretaris Jordi Doornebosch van de Gelderse Sport Federatie: “De Tafel is gestopt, maar we blijven elkaar als partners opzoeken, meer gericht, per thema.” Dit past ook bij het uitgangspunt van de Stedendriehoek dat een tafel tijdelijk is. De partijen hebben elkaar gevonden en komen daar waar nodig, ook na opheffing van de tafel, nog steeds bijeen voor het maken van regionale afspraken. Dit past ook bij het uitgangspunt van de Stedendriehoek dat een tafel tijdelijk is. De partijen hebben elkaar gevonden en komen daar waar nodig, ook na opheffing van de tafel, nog steeds bijeen voor het maken van regionale afspraken.

    Wat is de afgelopen periode bereikt?

    Regionale Sportagenda

    Sportevenementen met regionaal bereik worden in de Stedendriehoek nu op elkaar afgestemd zodat er een mooie spreiding is gedurende het jaar. Er komt een regionaal coördinator die zorgt voor een regionaal, gevarieerd aanbod voor sporters met een beperking.

    Vitale senioren

    Een uitgebreide inventarisatie maakte duidelijk dat er in de regio veel aanbod is om ouderen actiever in beweging te krijgen. Ook zijn er verschillende seniorennetwerken actief. Het optuigen van een nieuw netwerk is niet nodig. Wel kunnen instellingen (beter) aansluiten bij wat er al is.

    Vitale werknemers

    Tafeldeelnemers hebben vooral uitgewisseld wat door gemeenten, sportorganisaties en bedrijfsleven wordt gedaan aan vitaliteit van werknemers. De aanpak en werkwijze zijn inspirerende voorbeelden geweest en betrokken partijen weten elkaar steeds beter te vinden.

    Cleantech Center

    Het Cleantech Center in Zutphen draait nu officieel een half jaar. Ondernemers en onderwijs innoveren er samen via Cleantech Challenges vertellen Henk Janssen en Martin Snijder.

    Cleantech Center

    ‘Cleantech man’ van het eerste uur: Henk Janssen. Hij stond mede aan de basis van het Cleantech Center in Zutphen. In het duurzame innovatiecentrum van Oost-Nederland maken ondernemers steeds meer gebruik van talent in het onderwijs om zo samen te innoveren. Samen met Martin Snijder, voorzitter van de Werkgroep Onderwijs Cleantech, vertelt hij waar het Cleantech Center staat, een half jaar na de officiële opening.

    Broedplaats, ontmoetingscentrum, innovatiegilde en verbindingsmotor: het Cleantech Center in Zutphen heeft vele functies. Een half jaar na de officiële opening weten ondernemers en onderwijs elkaar steeds beter te vinden, melden Henk Janssen en Martin Snijder. Snijder is voorzitter van de Werkgroep Onderwijs Cleantech, dat de zogenoemde ‘challenges’ coördineert. Daarvan staan er na zes maanden tijd al een kleine vijftig op de rol.

    Samen innoveren

    Hoe werkt dat? Bedrijven kunnen hun onderzoeks- of maakopdracht indienen bij Cleantech Center, dat vervolgens een concreet plan van aanpak maakt en de opdracht uitzet bij onderwijspartners in mbo, hbo of universiteit. Deelnemende (onderwijs)organisaties: Universiteit Twente, Universiteit Eindhoven, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Saxion, Aventus, AOC-Oost, Platform Techniek Stedendriehoek, Technicampus en GreenTechAlliances van stichting KiEMT.

    “Studenten hebben bijvoorbeeld al nagedacht over het ontwerp van een inzamelingstas voor kleding en elektrische apparaten voor Circulus en bedachten een slim en duurzaam systeem waarmee kleinere webwinkels hun goederen eenvoudig kunnen verpakken”, illustreert Snijder. De rode draad in de aanpak: ondernemers, onderwijs en studenten innoveren samen en delen hun kennis op het gebied van duurzaamheid. Denk aan schone technologie, duurzaam ondernemen en circulaire productieprocessen of andere cleantech oplossingen.

    Cleantech Battle

    De Holland Cleantech Battle – met de finale op het congres Cleantech Tomorrow – komt ook uit de koker van het Cleantech Center. Hiermee zet het Cleantech Center de samenwerking tussen ondernemers en onderwijs eens per jaar volop in de etalage. Lees ook het artikel in dit e-zine over de winnaars van 2015.

    Soms gaan groepjes studenten samen aan de slag met een Challenge, maar het kan ook een stage of afstudeeropdracht worden. Voordeel voor studenten: kennismaken met de praktijk. Voordeel voor bedrijven: de nieuwste inzichten worden toegepast. Het onderwijs ondersteunt bedrijven bij het oplossen van vraagstukken. Voordeel voor het bedrijfsleven: het Cleantech Center begeleidt de Challenge.

    Mijlpalen

    De naamsbekendheid van het Cleantech Center stijgt en daarmee worden ook steeds meer Challenges ingebracht. Ook het onderwijs is volop in beweging, om die Challenges ook op te pakken, merkt Snijder. “Binnen mijn organisatie Aventus merk je echt een omslag, net als bij de andere onderwijsinstellingen. Cleantech bindt ons.”

    De unieke samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven via de Werkgroep Onderwijs Cleantech Center is zéker een belangrijk succes na een half jaar Cleantech Center vindt ook Henk Janssen. “Dat dit meer en meer een broedplaats wordt voor innovatie maakt mij ook trots. Net als het feit dat elf ondernemers, verenigd in het Innovatiegilde Pakhuis Noorderhaven, het gewoon zijn gaan dóen: dit Cleantech Center van de grond tillen.”

    Ook mooi: sinds de start van het Cleantech Center zie je een olievlekwerking, signaleert Janssen. Hij juicht de profilering van de Stedendriehoek als Cleantech Regio toe, al vindt hij dat “we moeten oppassen voor versnippering”. “Er moet wel regie zijn op alle ontwikkelingen, zodat we niet overal in de regio hetzelfde gaan doen. Doe waar je goed in bent”, is zijn oproep.

    Apeldoorn is immers sterk in ICT, Deventer is de ingenieursstad. “Laat gemeenten vooral zelf zeggen waar ze goed in zijn en wat ze willen profileren. Sla piketpalen en promoot cleantech allemaal, maar wel vanuit eigen kracht. Maak er geen pingpongwedstrijd van tussen gemeenten.”

    Snijder hoopt dat de Stedendriehoek zich ook veel meer zichtbaar als Cleantech Regio gaat profileren. “Waarom geen borden langs de wegen met ‘U nadert Cleantech Regio Stedendriehoek?”, oppert hij.

    Innoveren? Jongeren!

    De Werkgroep Onderwijs Cleantech denkt inmiddels alweer na over de nabije toekomst. “Bij de laatste Cleantech Battle waren ook leerlingen van het voortgezet onderwijs betrokken”, vertelt Snijder. Dat wil de werkgroep graag uitbreiden naar meer scholen en wellicht ook wel het basisonderwijs. “Willen we echt innoveren in de regio, dan moet je niet in belemmeringen denken. Onbevangenheid, creativiteit en innovatieve slagkracht: dat brengen juist jongeren mee.”

    Founding partners Cleantech Center

    Aan de basis van het Cleantech Center in Zutphen staan de ‘founding partners’: VNO-NCW Stedendriehoek, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Saxion, provincie Gelderland, Aventus, Wgr regio Stedendriehoek, Strategische Board Stedendriehoek, Innovatiegilde Pakhuis Noorderhaven en GreenTechAlliances van stichting KiEMT.

    Lees meer …

    Cleantech Community

    De Cleantech Community is bedoeld voor ondernemers, studenten en anderen die hun kennis over technologie willen delen. Het is een platform voor (aankomend) duurzaamheidsspecialisten. Ook lid worden? Aanmelden kan via community.cleantechcenter.nl.
    Leden van VNO-NCW, Stichting KiEMT en medewerkers van Aventus, HAN en Saxion krijgen korting en studenten kunnen gratis lid worden.

    Interessante links:

    Cleantech 1000

    Cleantech 1000: visitekaartjes van Cleantech Regio

    Of dat een zware zoektocht wordt, 1000 Cleantech bedrijven vinden in de Stedendriehoek? Welnee, daar heeft Olaf Prinsen geen hard hoofd in. “Die bedrijven zijn er zéker.” De Apeldoornse wethouder met onder meer Economische Zaken in portefeuille, is voorzitter van de expertcommissie die vanaf 2015 drie keer per jaar nieuwe Cleantech toppers toelaat tot de erelijst van de Cleantech 1000.

    De Duurzame 100 – inmiddels een bekend ‘lijstje’ in de Stedendriehoek – heet sinds kort de Cleantech 1000. De komende jaren wordt de lijst met duurzame bedrijven of instellingen verder gevuld met bedrijven die zich onderscheiden met Cleantech producten of – diensten. Drie keer per jaar kunnen bedrijven meedoen met een pitch en zich presenteren aan de expertcommissie onder voorzitterschap van Olaf Prinsen. “Zeg nou zelf, daar wil je als Cleantech bedrijf toch bij horen?”, nodigt hij het regionale bedrijfsleven enthousiast uit.

    Olaf Prinsen
    Expertcommissie Cleantech 1000

    De expertcommissie van de Cleantech 1000 bestaat naast voorzitter Olaf Prinsen uit Jaap Fluit van Bredenoord, Erik Meiberg van Stichting kiEMT en Jan Emmerzaal van de Universiteit Twente en bestuurslid van het Cleantech Center in Zutphen. Bedrijven die zich willen presenteren aan de expertcommissie kunnen zich aanmelden via www.cleantech1000.nl. Ook bedrijvencontactfunctionarissen van gemeenten in de Stedendriehoek, relatiebeheerders van Aventus en Saxion en Stedendriehoek Innoveert enthousiasmeren bedrijven om mee te doen.

    “Met de Cleantech 1000 willen wij als regio Stedendriehoek duizend initiatieven laten zien die onderstrepen dat wij Cleantech Regio zijn”, verduidelijkt Olaf Prinsen. “Let wel: Cleantech zijn we natuurlijk al, maar we kunnen dit prominenter laten zien met duizend Cleantech bedrijven als visitekaartjes.”

    Wie tot de Cleantech 1000 mag horen, kan zich daarmee profileren. Elk bedrijf krijgt een herkenbare presentatiedisplay en krijgt op http://cleantech1000.cleantechregio.nl/ alle ruimte om zich in deze digitale etalage te laten zien. “We willen de Cleantech bedrijven ook graag inzetten als onze adviseurs in de regio”, vult Prinsen aan. “Zij kunnen prima met ons meedenken over hoe wij onze Cleantech Regio steeds verder kunnen versterken.”

    Lees meer …

    Aanmelden voor de Cleantech 1000 of een ander bedrijf nomineren? Klik hier

    Prinsen denkt dat de Cleantech 1000 ook een prima instrument is om het regionale netwerk voor duurzame bedrijvigheid verder te vergroten. Daarmee sta je als regio niet alleen binnen, maar ook buiten de regio sterker. Wie weet zit er zelfs een Cleantech handelsmissie in.

    Bedrijven die kunnen meedoen voor een plek in de Cleantech1000 moeten zich niet alleen onderscheiden met een Cleantech product, ook het innovatieve gehalte ervan speelt mee. Die onderscheidende bedrijven zijn er zéker, is Prinsen zijn stellige overtuiging. “De kunst is om alle Cleantech bedrijvigheid in kaart te brengen. Er wordt ontzettend veel ontwikkeld, ook door ZZP’ers of kleinere bedrijfjes. Ik denk dat het zeker gaat lukken om in een paar jaar tijd toe te groeien naar die duizend Cleantech bedrijven.”

    Interessante links:

    Stedendriehoek Index

    Stedendriehoek Index

    Nét online: de vernieuwde site www.stedendriehoekindex.nl. Lector regionale ontwikkeling van Saxion Paul Bijleveld vertelt over de eerste cijfers over cleantech die daar op (komen te) staan.

    Voor data leunt de Stedendriehoek Index normaal gesproken onder meer op cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. “Maar daar bestaat de sector ‘cleantech’ niet”, vertelt Paul Bijleveld. Dus zat er niets anders op dan zelf onderzoek te doen naar cleantech bedrijvigheid.

    Inmiddels is een begin gemaakt met een database van zo’n 130 cleantech bedrijven die deels of geheel geld verdienen met ‘cleantech’. “We kunnen nu nog slechts eerste voorzichtige cijfers presenteren omdat we meer respondenten nodig hebben”, onderstreept de lector.

    Aantal werknemers Cleantech producenten (4,3% totaal Stedendriehoek)

    Wat zijn de resultaten van die eerste monitor?

    In de Stedendriehoek kennen we anno 2015 ongeveer negenduizend arbeidsplaatsen in de cleantech sector; zo’n 4,1 procent van de totale werkgelegenheid. De cleantech omzet nu: zo’n twee miljard euro. De belangrijkste toepassingsgebieden van cleantech zijn nu: duurzame materialen, industriële toepassingen, duurzame energie en duurzaam bouwen.

    “Ons groene bewustzijn in de regio is relatief groot”, steekt Bijleveld van wal. “De bereidheid van burgers en bedrijven om te investeren in duurzaamheid is groot.” Zo gaf ruim de helft van het aantal bedrijven aan de komende jaren te willen investeren in verduurzaming. Cleantech heeft dus zeker groeipotentie.

    “Zo’n zeventig procent van de ondervraagde bedrijven geeft aan hun productie ook verder te willen verduurzamen. Een derde ziet kansen in anders omgaan met afval en de helft denkt energie te kunnen besparen.”

    Paul Bijleveld

    Bedrijven die  producten (willen) maken, denken vooral aan de regionale of nationale afzetmarkt. Waar de regio meer van kan gebruiken: starters die met hun nieuwe cleantech producten de wereld willen veroveren. “We exporteren nog weinig cleantech”, vat Bijleveld samen.

    Door te focussen op cleantech, krijgt ook die internationale ambitie meer kans, hoopt Bijleveld. “Cleantech is wereldwijd een groeimarkt. Prima dus, dat de Stedendriehoek zich daarmee profileert. Het thema stimuleert en heeft ook nog positieve effecten op de kwaliteit van de leefomgeving.”

    Voor het meten van het succes van de projecten uit de Cleantech Agenda zijn drie hoofdindicatoren gekozen rondom cleantech: economie, milieu en grondstoffen. “Bij economie volgen we de groei van de cleantech omzet en cleantech banen”, legt Bijleveld uit. “Bij milieu kijken we vooral naar de reductie van CO2 en bij het thema grondstoffen volgen we de vermindering van het restafval.”

    Grafiek: Onderverdeling Investering Duurzaamheid

    Hoe kijken we naar cleantech?

    • Lector Ethiek en Technologie van Saxion Martine Vonk interviewde zo’n tien sleutelfiguren die in de regio actief zijn rondom cleantech - van recycling tot agrifood en van energie tot water. Wat zien zij als kracht en zwakte van de huidige Cleantech Regio en wat zijn kansen en bedreigingen voor de toekomst?
    Lees meer

    Plussen & minnen

    Krachtig in onze Cleantech Regio: het sterke netwerk van overheden, ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen. De variëteit in bedrijvigheid en het goede vestigingsklimaat is ook een aantal plussen dat genoemd wordt.

    Bescheidenheid en ‘kleindenken’ zijn zwakke kanten van de Cleantech Regio, net als de onderlinge competitie tussen spelers in de regio. Die hebben soms moeite met delen. Ook kunnen er meer visionairs opstaan en kan het urgentiegevoel om met Cleantech aan de slag te gaan nog groeien.

    Kansen & Bedreigingen

    Steden gaan een prominentere rol spelen de komende jaren. Dat biedt kansen voor de regio, denken geïnterviewden. Gebieden om op te focussen: water en recycling, transport en bouw. Deel kennis, is de oproep.

    Pas op dat niet teveel geld gaat naar ‘overleggremia’, waarschuwen de sleutelfiguren. Overleggen is goed, maar teveel polderen kan ook belemmerend werken. Andere bedreigingen: de olielobby, het hoge ontwikkeltempo van landen om ons heen en gebrek aan leiders.

    Doen!

    • Zorg voor verbinding in de regio – gedeelde waarden kunnen een goede basis zijn
    • Stimuleer ook klein ondernemerschap in Cleantech
    • Werk samen
    • Zorg voor experimenteerruimte
    • Zet innovatievoorbeelden in het zonnetje
    • Denk niet te klein en zorg voor regie
    Beleef de Stedendriehoek

    Veel te beleven op Teuge

    • Luchthaven Teuge is één van de grote General Aviation vliegvelden in Nederland. De luchthaven mag gebruikt worden voor nationaal en internationaal luchtverkeer. Dankzij de nieuwe baanverlichting kunnen vliegtuigen er nu ook ’s avonds landen. Interessant voor businessjets, maar ook voor reisbureaus in de regio. Wat is er verder te beleven op Teuge? Een greep uit toeristische trekkers en een rondje langs (Cleantech)bedrijvigheid.

     

    Duurzaam Havendienstgebouw pas open

    • Gebruikt wordt het al volop: het nieuwe, volledig energieneutrale Havendienstgebouw. Op 8 april was de officiële opening. Waar mogelijk investeert de luchthaven in duurzaamheid. Zo is de nieuwe baanverlichting volledig LED.
     

    Fly in: Teuge bestaat 80 jaar

    • Een feestje voor de luchtvaart in mei: dan bestaat Teuge 80 jaar. Vliegers uit binnen- en buitenland zijn op 23 mei welkom op Teuge voor een kampeerfestijn met barbecue. Uiteraard komen de meeste bezoekers per vliegtuig!

    Muziektheater Anthony Fokker op Teuge

    • Samen met de Deventer Schouwburg en Theater Orpheus in Apeldoorn haalt Teuge muziektheater naar de luchthaven. In één van de hangars is van 9 tot en met 13 september het muziektheaterproject (met film) over Anthony Fokker te zien. 
    • De uitagenda’s even in de gaten houden voor de exacte datum (dit voorjaar bekend).

    September 2015:
    EK Parachutespringen mét recordpoging

    In september wordt het een drukte van belang op Teuge: van 7 tot 12 september organiseert het Nationaal Paracentrum (gevestigd op de luchthaven) het Europees Kampioenschap Parachutespringen. Dat trekt naar verwachting vele duizenden bezoekers naar de Stedendriehoek.


    “We verwachten voor het EK deelnemers uit 26 landen”, vertelt verenigingsvoorzitter Edwin Boerkamp van het Nationaal Paracentrum. “Alle hotels in de regio zitten vol en de busbedrijven doen goede zaken.”

    Lees meer …

    Rondom het EK organiseert het Nationaal Paracentrum regionale activiteiten en zoekt onder meer verbinding met Paleis ’t Loo. “De poging om het Nederlands record formatiespringen (uit 1999) te verbeteren zal zeker veel bekijks trekken”, denkt Boerkamp.

    Ook zonder EK of recordpoging zorgt het parachutespringen trouwens voor veel toerisme. “Jaarlijks zijn er ruim 37 duizend sprongen”, vertelt Boerkamp. “Die mensen nemen hun partner of familie mee: ik denk dat je al snel op zo’n 50 duizend bezoekers zit.” Opmerkelijk: vorig jaar trok Teuge een behoorlijk aantal toeristen uit Pakistan en India. Van de VVV in Amsterdam hoorden zij dat je in de Stedendriehoek moet zijn voor een mooie parachutesprong op Teuge.

    Het Nationaal Paracentrum wil groeien naar zo’n 45 duizend sprongen per jaar. In de toekomstplannen speelt ook duurzaamheid een rol, meldt de voorzitter. “We hebben al een redelijk zuinig vliegtuig en we zoeken naar mogelijkheden om elektrische busjes te laten rijden om de parachutisten op te halen. De vraag is: hoe maken we dat rendabel?”

     

    • Special Air Services wil graag elektrisch vliegen

    • Dagjesmensen rondvliegen, piloten opleiden, reclame – en inspectievluchten: Special Air Services op Teuge doet het allemaal. Dat levert de regio jaarlijks alleen al aan toeristen 25 duizend bezoekers op. Als het even kan vliegen die binnenkort in een elektrisch vliegtuig, vertelt directeur Gert Jan Woudstra.
    Lees meer …

    Alleen al de ‘toeristische’ vluchten van Speciaal Air Services zijn goed voor 25 duizend bezoekers per jaar. Het bedrijf voert ook veel (milieu)inspectievluchten uit boven de Veluwe en Oost-Nederland, bijvoorbeeld om milieudelicten op te sporen of eventuele bosbranden snel te detecteren.

    “Verduurzaming staat zeker op onze bedrijfsagenda”, vertelt directeur Gert Jan Woudstra. “We zijn al overgeschakeld op loodvrije benzine voor onze vliegtuigen. De volgende stap: elektrisch vliegen. De voordelen zijn duidelijk: minder geluid, minder milieubelasting en minder kosten.”

    Woudstra is in onderhandeling met een bedrijf in China dat een elektrisch en redelijk betaalbaar vliegtuig ontwierp dat mogelijk geschikt is voor een deel van de vluchten die Special Air Services uitvoert. “We zouden er een derde van onze huidige Cessnavluchten mee kunnen doen.”

    Een drempel: Europese regelgeving. Alle vliegtuigen moeten gecertificeerd zijn en dat laat nog op zich wachten. Waarschijnlijk biedt een Amerikaanse registratie waarmee in Nederland dan gevlogen mag worden, uitkomst voor het eerste elektrische vliegtuig op Teuge, hoopt Woudstra.

    Ook elektrisch vliegen is trouwens een tussenfase, is Woudstra’s stellige overtuiging. Uiteindelijk zullen er vanaf Teuge vliegtuigen op waterstof vliegen. “Die ontwikkeling duurt lang. Maar bij de Universiteit Twente rijden al waterstofauto’s door de gangen: het komt.”

     

    • International Aviation Support doet mee in TEACH/h2>

    • Vliegtuigen onderhouden: dat vraagt enorm veel specialisme. Monteurs zijn lastig te krijgen. Mede daarom participeert vliegtuigonderhoudbedrijf International Aviation Support in de samenwerking met het regionale onderwijs in TEACH.
    Lees meer …

    “Goede monteurs zijn lastig te vinden”, constateert directeur Martijn Bras. Niet voor niets participeert het bedrijf dus actief in TEACH: Teuge Education Aviation Competence & Hospitality Center. Dit samenwerkingsverband van de Luchthaven Teuge, de Slaapfabriek, VNO-NCW Stedendriehoek, Aventus en International Aviation Support wil onderwijs en bedrijfsleven verbinden. Doel is duurzaam bijdragen aan de ontwikkeling van de Stedendriehoek op het gebied van kennisontwikkeling, werkgelegenheid en toerisme.

    Wat betreft Cleantech kan Bras kort zijn. “De luchtvaart is enorm conservatief. Bewezen veiligheid: wat onder de motorkap zit is nog steeds techniek uit de jaren vijftig.” Ontwikkelingen gaan langzaam, maar ze zijn er wel. Samen met een ontwikkelingsbedrijf ontwikkelt International Aviation Support zelf nu een nieuwe vliegtuigmotor die de helft lichter is, twee keer zoveel vermogen heeft en een groter rendement kent.

    “In de luchtvaart is gewicht alles: hoe lichter, hoe minder uitstoot. We hopen die nieuwe motor hier te ontwikkelen.” En inderdaad: dat is natuurlijk heel interessant voor studenten techniek.”


    • MAF leidt piloten op voor ontwikkelingshulp: 

    • 4 juli open dag

    • MAF vliegtuigen bereiken mensen met hulp en het Evangelie. Dat is de missie van Stichting Mission Aviation Fellowship Nederland (MAF). Vanaf Teuge werft MAF piloten, leidt ze er op en begeleidt ze richting uitzending naar een ontwikkelingsland. In juli organiseert MAF weer een open dag en verwacht dan zo’n vierduizend bezoekers, vertelt Bernhard Vosselman.
    Lees meer …

    Op 4 juli komen er duizenden bezoekers naar Teuge, naar de open dag die MAF dan organiseert, vertelt Bernhard Vosselman. “We organiseren rondvluchten, zorgen voor een hapje en een drankje en vertellen natuurlijk uitgebreid wat we doen.” Zo hoopt de organisatie nieuwe piloten te interesseren.

    De open dag wordt ook ingezet voor fondsenwerving, want MAF is afhankelijk van giften van ondernemers, kerken en scholen. “Bezoekers komen van ver hier naartoe”, is de ervaring van de vorige open dag. MAF maakt er dan ook iets leuks van, in samenwerking met bedrijven op Teuge, horeca en ook Paleis ’t Loo.

    Tijdens de open dag horen bezoekers onder meer dat MAF met 130 vliegtuigen in ruim dertig ontwikkelingslanden actief is. Elke vijf minuten stijgt er een vliegtuig op, er zijn dagelijks driehonderd vluchten. MAF vliegt op in totaal drieduizend bestemmingen. In ontwikkelingslanden met veel onbereikbare gebieden, kunnen vliegtuigen veel betekenen. In minder tijd kun je immers meer en sneller hulp bieden in geval van nood, honger of oorlog. Daarom werkt MAF wereldwijd samen met duizend partnerorganisaties in onder meer de medische wereld.

    “In Mongolië bereiken we in een volstrekt afgelegen gebied kinderen met een beperking die we met hun ouders naar een behandelcentrum vliegen”, illustreert Vosselman. “Kinderen bloeien op door de aandacht en ouders krijgen handvatten voor hoe zij hun kind kunnen helpen in hun eigen omgeving.”

    Interessante links:

    Tafel Energie

    Tafel Energie nu snel verder inrichten

    De focus op Cleantech helpt om de Tafel Energie in stelling te brengen, vindt Tafelvoorzitter Henk Mulder, directeur van Cofely Regio Oost. Samen met covoorzitter Sebastiaan van ’t Erve – burgemeester van Lochem – wil hij de Tafel nu snel verder inrichten.

    Het eerste kwartaal van 2015 is door Tafelvoorzitters Henk Mulder en Sebastiaan van ’t Erve gebruikt om een werkwijze te bepalen voor de Tafel Energie. Ook is gestart met het in kaart brengen welke energieprojecten er allemaal al zijn in de regio Stedendriehoek.

    Henk Mulder

    “Voor ons staat vast dat we vooral aan de slag willen met de uitvoering van concrete projecten”, meldt Henk Mulder. “Vanuit de Tafel willen wij ideeën ondersteunen en verder helpen.”

    Niet dicteren hoe het moet, maar initiatieven van bedrijfsleven, onderwijs en overheden op een organische manier laten groeien: dat is de manier. “Wij kunnen verbinden, initiatiefnemers bij elkaar brengen en helpen de juiste wegen in het netwerk te bewandelen. De Tafel Energie kan helpen de juiste lijntjes te leggen.”

    Dynamische Tafel Energie

    Is een project verder gebracht of uitgevoerd, dan kan een volgende tafelgenoot aanschuiven. “De Tafel wordt dynamisch van opzet en kan dus wisselen qua samenstelling”, legt Mulder uit. “Voor de zomer willen we de eerste bezetting rond hebben. Nu we weten hoe we willen gaan werken is dat de volgende stap.”

    De keuze voor Cleantech gaat de Tafel Energie zeker helpen. “Cleantech wordt breed gedragen en gesteund en daarin is ‘energietransitie’ een belangrijke rode draad. In de Tafel Energie kunnen we regionaal veel delen.”

    Initiatiefnemers van energieprojecten kunnen er kennis brengen en halen en kunnen vooral ook leren van elkaar. Beter een goed idee kopiëren dan in elke gemeente steeds zelf opnieuw het wiel uitvinden, onderstreept Mulder.

    Voor de zomer aan de slag

    “Naast de wisselende leden moeten we ook zorgen voor continuïteit en ondersteuning voor de Tafel, want dit is zó groot: dit doe je er niet zomaar even bij", besluit de voorzitter. 

    Tafel Wonen

    Tafel Wonen


    • Om voldoende bewoners/werknemers te interesseren voor onze Cleantech Regio is een aantrekkelijk woon- en werkklimaat belangrijk. Reden voor de Tafel Wonen om onderzoek te laten doen naar innovatieve woon- en werkvormen. En: kunnen we leegstaande panden omtoveren tot die innovatieve woon- en werkvormen? Saxionstudenten Monique Wiederhold en Robin Wientjes presenteerden onlangs hun onderzoeksresultaten.
       

    Succes- en faalfactoren innovatieve woonvormen regio in kaart

    Wat willen jongeren nu eigenlijk op woongebied? Wat zijn succes- en faalfactoren in het aanbieden van die gewenste woonvormen? Dat waren zo wat vragen waarop student Facility Management Monique Wiederhold van Saxion antwoord gaf in haar afstudeeronderzoek. Ze deed uitgebreid literatuuronderzoek, inventariseerde de woonbehoeften van jongeren en interviewde allerlei experts. Het resultaat was niet alleen een dikke 9 voor Monique, maar ook waardevolle informatie voor de regio.

    Monique Wiederhold

    Liever bestaande bouw dan nieuwbouw

    “Jongeren willen graag in bestaande bouw wonen, of in kleinschalige nieuwbouw”, deelt Monique een paar van haar onderzoeksconclusies. “Grootschalige nieuwbouw is niet in trek, omdat het lastig is hier je eigen identiteit aan te geven.”

    Ook belangrijk: jongeren willen flexibel omgaan met ‘wonen’. “Tijdelijkheid is een belangrijk woord”, legt Monique uit. Geen behoefte aan járenlange huurcontracten dus, maar wel aan woonruimten die je snel en gemakkelijk kunt aanpassen aan je persoonlijke leefstijl.

    Wel op je zelf, maar niet anoniem

    Jongeren willen zich verder graag verbonden voelen met anderen. “Denk aan wonen in een hofje of op een campus”, illustreert Monique. Wel je eigen woonruimte, maar niet in de anonimiteit en liefst ook niet te ver van voorzieningen. Jongeren willen graag een woning waarin zij wonen en werken kunnen combineren, kiezen liever voor baksteen en hout dan voor beton en staal en willen niet teveel geld uitgeven aan wonen.

    ... lees verder

    “Jongeren willen eigenlijk wel voor een dubbeltje op de eerste rang”, lacht Monique. “Als regio moet je een goede balans vinden in de prijs- en kwaliteitverhouding die je aanbiedt. Een woning die aan veel van de wensen van jongeren tegemoet komt, tegen een aantrekkelijke prijs.”

    De lijst met succes- en faalfactoren kan handig zijn om te toetsen of bepaalde woningen voldoen aan de wensen van jongeren. “Er komen nu vervolgonderzoeken die verdere informatie moeten opleveren over een concreet programma van eisen voor de vormgeving van woningen bijvoorbeeld”, meldt Monique. “Ik denk dat dit heel belangrijk is, onder meer omdat jongeren aangeven dat zij vooral hun eigen identiteit willen geven aan hun woning.”

    Top 3 leegstaande panden voor hergebruik nu in verder onderzoek

    “Hartstikke actueel natuurlijk!”, vindt studente Milieukunde Robin Wientjes van Saxion. Zij bracht voor de Tafel Wonen in kaart welke leegstaande panden er eigenlijk zijn in de Stedendriehoek. Met de lijst uit het onderzoek van Monique (zie andere bijdrage in dit artikel, red.) met succes- en faalfactoren voor innovatieve woon- en werkvormen, leverde Robin een top 3 op van ‘kanshebbers’.

    Robin Wientjes

    Filteren met succes- en faalfactoren

    “In de regio staan 584 panden leeg”, meldt Robin, op basis van haar onderzoek. Zij bracht alle gebouwen (behalve woningen) in kaart die langer dan een jaar leegstaan.  “Vervolgens heb ik op basis van die lijst gekeken welke panden eventueel geschikt zouden zijn voor herbestemming tot woonwerkvormen.”

    Uiteindelijk zijn vijftig gebouwen beoordeeld. Met de lijst succes- en faalfactoren die Monique’s onderzoek (zie andere bijdrage in dit artikel, red.) opleverde en deze lijst meetbaar te maken, kreeg elk pand uiteindelijk een score.

    Het resultaat: een top 3 van panden in Apeldoorn, Deventer en Brummen. “Voor jongeren die liever niet in de stad willen wonen is een pand in Eerbeek mogelijk een optie”, legt Robin uit. In Apeldoorn staat een leegstaand gebouw aan de Deventerstraat hoog op de lijst, in Deventer een gebouw nabij het station. Dit pand leent zich prima voor een atelier met combinatie met wonen.

    ... lees verder

    Vervolgonderzoek belangrijk

    Robin: “Vervolgonderzoek moet nu duidelijk maken welke rol partijen zoals vastgoedeigenaren kunnen spelen in de toekomst en wat nodig is om leegstaande  panden tot woonwerkvormen om te bouwen. Staat dat in verhouding tot het budget dat jongeren hebben voor wonen? Dat zijn belangrijke vervolgvragen. Ik ben met mijn resultaten in elk geval al heel blij: het is concreet en nuttig voor de regio.”

    Energiecooperaties

    In opmars in de regio: lokale energiecoöperaties

     

    • In opmars: energiecoöperaties. Ook in de Stedendriehoek kennen we deze organisaties van producenten en verbruikers van duurzame energie.
    • Samen zonnepanelen kopen. Daar is het zo’n beetje mee begonnen. In de afgelopen tien jaar zijn zo’n vijfhonderd ‘collectieven’ ontstaan in Nederland van groepen mensen die samen isolatiematerialen, zonnepanelen en duurzame energie inkopen. Daarvan zijn er zo’n honderd georganiseerd als coöperatie, waarvan er enkele ook zelf energie produceren. De coöperaties worden veelal ondersteund door gemeenten en provincies.
    • In de Stedendriehoek steunt Provincie Gelderland bijvoorbeeld lokale energiecoöperaties en stimuleert onderlinge kennisdeling. Zo zijn deze gezamenlijke, lokale coöperaties bijvoorbeeld gestart met projecten zonnepanelen voor huurders en zonnepanelen op scholen.

    Welke coöperaties zijn er zoal in de regio?

    • Apeldoorn kent Duurzame Energiecoöperatie Apeldoorn (deA). Leden kopen energie via deA, maar de missie is breder. De coöperatie wil Apeldoorn duurzamer maken en initieert hiervoor allerlei projecten. Zoals powerpapa: voorlichting op basisscholen over duurzame energie. Maar ook: Energiebeleving Beekbergsebroek. Met E-park, Out2play,E-Kite, De Wolff Nederland Wind wil deA een energielandschap realiseren dat voorziet in windenergie, natuur en recreatie. 
       

    www.de-a.nl

    • BrummenEnergie is de energiecoöperatie van en door inwoners van Brummen. Zelf duurzame energie opwekken is het doel. Tot het zover is, levert de coöperatie voordelig groene stroom en gas aan de leden. Actuele onderzoeksthema’s: de ontwikkeling van zonne-energie op Solar Park Doornweg in Eerbeek en de mogelijkheden van wind. De werkgroep Frisse Wind leverde onlangs een uitgebreid rapport op over de mogelijkheden van opwekking van windenergie in Brummen. 
       

    www.brummenenergie.nl

    • Deventer Energie levert duurzame energie aan inwoners en bedrijven. Zo wil Deventer Energie bijdragen aan een energieneutraal Deventer en energieneutrale regio. Naast inkoop van duurzame energie, streeft de coöperatie ook naar een of meer duurzame energiebronnen om zo zelf op te wekken. Vanaf komende zomer levert Deventer Energie lokaal opgewekte windenergie. Dan is windpark Kloosterlanden namelijk operationeel. 
       

    www.deventerenergie.nl

    • LochemEnergie levert duurzame energie aan inwoners en bedrijven in Lochem en investeert in tal van projecten om energie te besparen en te produceren. De coöperatie verhuurt zonnepanelen in zonneparken van LochemEnergie, doet onderzoek naar de mogelijkheden van windenergie en waterkracht (bijvoorbeeld bij de sluis in Eefde) en promoot gebruik van elektrische auto’s die voordelig te huur zijn. Samen met gemeente Lochem, Provincie Gelderland, Universiteit Nijmegen en Landkreis Osnabrück doet LochemEnergie onderzoek naar samenwerkingsmogelijkheden met Duitsland. Daar zijn lokale energiecoöperaties al jaren aan de slag. 
       

    www.lochemenergie.nl

    • Ook EnergieRijk Voorst is een coöperatie die niet alleen duurzame energie wil leveren, maar ook wil opwekken. Ideeën daarvoor zijn onder meer: zonnepanelen voor inwoners plaatsen op het gemeentehuis en een eigen energiecentrale op Luchthaven Teuge. De coöperatie investeert ook in voorlichting over duurzame energie op basisscholen. 


    www.energierijkvoorst.nl

    • Het Lokale Duurzame EnergieBedrijf van Zutphen heet de Zutphense Energie Transitie (ZET). ZET gaat in Zutphen duurzame energie produceren en mikt op zon, wind en waterkracht. Ook advies en voorlichting horen erbij. ZET biedt daarvoor workshops aan, bijvoorbeeld over hoe je als inwoner van Zutphen zelf aan de slag kunt met energiebesparing. 
       

    www.zetenergie.nl

    Wat is een energiecoöperatie?

    Energiecoöperaties investeren voornamelijk in windenergie, zonne-energie en biogasinstallaties, om zichzelf en leden in de nabije omgeving te voorzien van deze energie. Er zijn ook coöperaties die duurzame energie alleen inkopen. Participerende leden hebben invloed op het beleid door ledenvergaderingen bij te wonen. Als ‘gewoon’ lid neem je alleen duurzame energie af.

    In Nederland zijn zelfopwekkende coöperaties relatief nieuw. In het buitenland bestaan ze al langer. In Denemarken bijvoorbeeld, zijn meer dan 100 duizend Denen aangesloten bij ruim tweeduizend windenergiecoöperaties.

    Bureaunieuws
    Seger van Voorst tot Voorst

    Seger van Voorst tot Voorst nieuw lid Board


    Seger van Voorst tot Voorst is nieuw in de Strategische Board Stedendriehoek. Sinds 2003 is hij werkzaam in de provincie Gelderland als directeur/bestuurder bij Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Van Voorst tot Voorst is oud-Statenlid van Overijssel en woont in Laag Zuthem.

    “Mijn relatie met de Stedendriehoek vloeit voort uit het lidmaatschap van VNO-NCW van Nationaal Park De Hoge Veluwe. Verder woon ik in Salland en werk op De Veluwe. Mijn ambitie? Helpen het werkgebied van de Stedendriehoek economisch sterker te maken en het bijzondere woon- en werkklimaat waar nodig te verbeteren.”

    Bureau Stedendriehoek nu in Twello


    Tien jaar was Bureau Stedendriehoek te vinden op de tiende etage van De Leeuwenbrug in Deventer. Vanaf 1 april vind je het bureau in Twello, in het gemeentehuis van Voorst aan de H.W. Iordensweg 17.

    Claas Frankena

    Claas Frankena beleidsregisseur Agenda regio Stedendriehoek


    Claas Frankena was de afgelopen jaren al actief voor de regio als secretaris van de Tafel Woonkwaliteit. Sinds kort is hij nu ook beleidsregisseur voor De Agenda van de regio Stedendriehoek.
    Claas: “Op mijn bord: alles wat maar nodig is om uitvoering van De Agenda te stimuleren, zowel binnen de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR) als de Strategische Board. Daar hoort wat mij betreft bij: initiatieven nemen, verbindingen leggen, managementondersteuning bieden, evalueren. Het draait nu vooral om opgaven voor duurzaamheid en energie, leefomgeving, mobiliteit, Cleantech en sociaal kapitaal. Belangrijk aandachtspunt is ook de aansluiting op de provinciale Omgevingsagenda. Hopelijk weet iedereen die hiermee bezig is, mij te vinden!”

    Column: Op de bank bij... Hans van Haasteren

    Duurzaam? Zelf doen!

    Hans van Haasteren

    Samen Slim, Duurzaam Doen. Onder dat motto ging Hans van Haasteren met een aantal collega’s aan de slag om duurzaamheid op de kaart te zetten in de gemeente Deventer. Wie weet inspireert de aanpak collega’s van andere gemeenten, hoopt de adviseur Duurzame Energie & Technologie.

    Energieneutraal in 2030. Een ambitieuze doelstelling, waar ook gemeentelijke organisaties aan moeten en kunnen bijdragen. Wij waren benieuwd naar wat er in onze eigen gemeentelijke organisatie allemaal al gebeurde op het gebied van duurzaamheid én wat er nog mogelijk was. Daarom begonnen collega’s Lisette de Haan, Ben Voorhorst, Marcel Udink, Judith Meekes en ik als speerpunt van de uitvoeringsagenda duurzaamheid het project Samen Slim & Duurzaam Doen.

    Twee aan twee gingen we naar een aantal teams en vakgroepen van de gemeente en gingen met collega’s in gesprek over duurzaamheid. Het resultaat: een schat aan voorbeelden én nieuwe ideeën. Een greep: zonnepanelen op daken van medewerkers, duurzamer aanbesteden, meer duurzaam materiaalgebruik in fysieke projecten, de komst van duurzaamheidsambassadeurs, een checklist met duurzaamheidstips voor bewoners van een nieuwbouwproject, LED-verlichting op sportvelden… De lijst is lang. Werd een concreet resultaat geboekt, dan reikten wij met trots de ‘Niet-lullen-maar-poetsen-bokaal’ uit. Die onderstreept waar het ons om te doen is: vooral dóen. En de bokaal maakt duurzaamheid zichtbaar.

    Door alle voorbeelden te verzamelen op een sharepointsite stimuleren we dat collega´s van elkaar kunnen leren. Onze aanpak maakte gaandeweg steeds meer (duurzame!) energie los: we kregen steeds meer ideeën toegestuurd. Zo maken we de beweging van onbewust bekwaam naar bewust bekwaam! Daar hoort structurele inbedding van ‘duurzaam’ in beleid bij. Ook daarvoor worden stappen gezet. Duurzaamheid is nu bijvoorbeeld structureel opgenomen in alle meerjarenonderhoudsprojecten en de leidraad Duurzaamheid geldt voor nieuwe plannen. Ook zijn teams concreet aan de slag met cradle to cradle speelvoorzieningen en biodiversiteit in groenbeheer.

    Klaar zijn we natuurlijk nooit, maar onze aanpak was wel een vliegwiel voor allerlei duurzaamheidsinitiatieven. De belangrijkste ingrediënten: verbinden, uitzoeken, verspreiden en aanjagen. Maak gebruik van de kennis en het enthousiasme in je eigen organisatie. Begin klein, vier de resultaten en mobiliseer het management om te investeren in de uitvoering van ideeën. Succes verzekerd!

    Ir. Hans van Haasteren
    Adviseur Duurzame Energie & Technologie gemeente Deventer

    COLOFON

    Online Magazine Driehoeksverhouding

    • De Driehoeksverhouding is een uitgave van de regio Stedendriehoek en verschijnt driemaal per jaar.
    • Het e-zine wordt toegezonden aan bestuurders en ambtenaren in de regio Stedendriehoek, (maatschappelijke) organisaties, ondernemers, (onderwijs) instellingen die op het niveau van de Stedendriehoek werken, en aan iedere andere geïnteresseerde.

     

    Voor informatie:
    Bureau Stedendriehoek
    Telefoon: (0571) 279874
    E-mail: info@regiostedendriehoek.nl
    Twitter: https://twitter.com/regio_S3H
    Web: www.regiostedendriehoek.nl

    • Tekst:
    • Anne-Marie Veldkamp Journalistiek & Communicatie en Janneke Panneman, Gülay Yildirim en Gerardy Hulsbergen (Bureau Stedendriehoek)
       
    • Eindredactie:
    • Janneke Panneman, Bureau Stedendriehoek
       
    • Foto’s:
    • Erwin Zijlstra (EZ fotografie), Anne-Marie Veldkamp Journalistiek & Communicatie, Bureau Stedendriehoek
       
    • Realisatie & vormgeving:
    • Peter Dees, ZinOntwerpers (Zwolle)
       
    • Tips? We hebben ons uiterste best gedaan om een prettig, leesbaar magazine te maken. Suggesties voor verbeteringen zijn uiteraard welkom. Dit kan via bovenstaand emailadres. 
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .